Ecclesiastes(VAİZ):2

Vaiz 2:1-26 Psikanalizi

Bu bölüm, Vaiz’in zevk arayışını ve bunun nihai anlamsızlığını ele alır. Ardından bilgelik ve akılsızlık arasındaki karşılaştırmaya ve emeğin boşunalığına değinir. Psikanalitik bir bakış açısıyla bu pasaj, haz ilkesi, gerçeklik ilkesi, ölüm kaygısı ve anlam arayışının karmaşıklığını yansıtır.

Temel Temalar ve Psikanalitik Yorumlar:

• Zevk Arayışının Boşluğu (Ay. 1-3, 10-11): Vaiz’in “zevk”i denemeye karar vermesi ve bunun da “boş” olduğunu görmesi, haz ilkesinin (id) bir yansımasıdır. Anlık tatmin arayışı, uzun vadede doyuma ulaşmamakta ve bu da hayal kırıklığına yol açmaktadır. Kahkaha ve zevkin “delilik” ve “ne işe yarar?” olarak nitelendirilmesi, egonun (benlik) gerçeklik ilkesiyle çatışmasını gösterir. Bilgeliğin rehberliğinde bedeni şarapla canlandırma ve akılsızlığı ele alma çabası, egonun dürtüleri kontrol etme ve anlam bulma arayışını simgeler. Gözün dilediği hiçbir şeyin esirgenmemesi ve gönlün hiçbir zevkten alıkonulmaması, id’in sınırsız arzusunu yansıtırken, sonunda tüm bunların boş olduğunun anlaşılması, narsisistik bir hayal kırıklığıdır.
• Büyük İşler ve Başarıların Anlamsızlığı (Ay. 4-9): Evler inşa etmek, bağlar dikmek, bahçeler yapmak, köleler edinmek ve büyük bir servete sahip olmak gibi büyük işlere girişmek, egonun kendini kanıtlama ve ölümsüzlük yanılsaması yaratma çabası olarak yorumlanabilir. Ancak tüm bu başarıların sonunda “boş ve rüzgarı kovalamaya kalkışmak” olarak nitelendirilmesi, bu çabaların nihai olarak tatmin sağlamadığını gösterir. Harem edinme isteği, libidonun ve cinsel arzuların bir ifadesi olabilir, ancak bunun da kalıcı bir anlam getirmediği anlaşılmaktadır.
• Bilgeliğin Akılsızlıktan Üstünlüğü ve Ortak Kader (Ay. 12-16): Bilgeliğin akılsızlıktan üstün olduğunun kabul edilmesi, egonun rasyonel düşünceye ve gerçekliği anlamaya verdiği önemi yansıtır. Ancak bilge ve akılsızın aynı sonu paylaşması (ölüm), ölüm kaygısının evrenselliğini ve tüm çabaların nihai sınırlılığını vurgular. “Öyleyse kazancım ne bilgelikten?” sorusu, ölüm karşısında bilginin bile yetersiz kaldığına dair derin bir hayal kırıklığını ifade eder.
• Emeğin Anlamsızlığı ve Ölüm Kaygısı (Ay. 17-23): Hayattan nefret etme ve emeğin boş olarak görülmesi, ölümün kaçınılmazlığı ve tüm kazanımların başkalarına bırakılacak olması gerçeğiyle yüzleşmenin yarattığı derin bir huzursuzluğu gösterir. Bilgece çalışmanın ve sonunda her şeyi hiç emek vermemiş birine bırakmanın yarattığı hüsran, kontrol kaybı ve adaletsizlik duygularını yansıtır. Gündüz çekilen zahmetin ve gece bile rahat edememenin vurgulanması, sürekli bir kaygı ve tatminsizlik halini ifade eder.
• Tanrı’dan Gelen Zevk ve Tatmin (Ay. 24-26): Yemekten, içmekten ve işten zevk almanın Tanrı’dan geldiğinin kabul edilmesi, daha olgun bir ego durumunu yansıtabilir. Dünyevi çabaların boşluğunu kabul ettikten sonra, basit ve doğal zevklerde teselli bulma ve bunların kaynağını daha yüksek bir güce atfetme, varoluşsal kaygıyla başa çıkmanın bir yolunu sunar. Tanrı’nın hoşnut kaldığı kişilere bilgelik, bilgi ve sevinç vermesi, süperegonun (üstbenlik) onayı ve kabulü olarak yorumlanabilir. Günahkâra ise sadece biriktirme zahmeti verilmesi, narsisistik ceza ve tatminsizlik döngüsünü simgeleyebilir.

Sonuç:

Vaiz’in bu bölümü, haz arayışının geçiciliğini, büyük başarıların nihai anlamsızlığını ve ölümün evrenselliğini vurgulayarak derin varoluşsal sorgulamalar sunar. Psikanalitik bir bakış açısıyla, metin, bireyin id’in dürtüleri, egonun gerçeklikle başa çıkma çabası ve süperegonun beklentileri arasındaki içsel çatışmalarını yansıtır. Sonuç olarak, basit zevklerde ve Tanrı’ya yönelik bir kabullenişte geçici bir huzur bulunabileceği ima edilir.

Psychoanalysis of Ecclesiastes 2:1-26

This chapter of Ecclesiastes explores the Preacher’s pursuit of pleasure and its ultimate meaninglessness, followed by a reflection on the comparison between wisdom and folly, and the futility of labor. From a psychoanalytic perspective, this passage reflects the interplay of the pleasure principle, the reality principle, death anxiety, and the complexities of the search for meaning.

Key Themes and Psychoanalytic Interpretations:

• The Vanity of the Pursuit of Pleasure (Verses 1-3, 10-11): The Preacher’s decision to “test pleasure” and finding it to be “vanity” is a reflection of the pleasure principle (id). The pursuit of immediate gratification fails to provide lasting satisfaction, leading to disillusionment. Labeling laughter as “madness” and pleasure as “what does it accomplish?” indicates the ego’s (self) conflict with the reality principle. The attempt to invigorate the body with wine while guided by wisdom and to embrace folly until discerning what is good, symbolizes the ego’s quest to control impulses and find meaning. Indulging in every desire of the eyes and withholding no pleasure from the heart reflects the id’s boundless desire, while the eventual realization of its emptiness is a narcissistic disappointment.
• The Meaninglessness of Great Works and Achievements (Verses 4-9): Engaging in great projects like building houses, planting vineyards, making gardens, acquiring servants, and amassing great wealth can be interpreted as the ego’s attempt to assert itself and create an illusion of immortality. However, the ultimate labeling of all these achievements as “vanity and a striving after wind” shows that these efforts fail to provide lasting fulfillment. The desire to acquire a harem can be an expression of libido and sexual desires, but it also lacks enduring significance.
• The Superiority of Wisdom over Folly and the Shared Fate (Verses 12-16): The acknowledgment of wisdom’s superiority over folly reflects the ego’s emphasis on rational thought and understanding reality. However, the realization that both the wise and the foolish share the same fate (death) highlights the universality of death anxiety and the ultimate limitation of all endeavors. The question, “What profit is there in wisdom?” expresses a deep frustration with the inadequacy of even intellect in the face of mortality.
• The Meaninglessness of Labor and the Anxiety of Death (Verses 17-23): Hating life and seeing labor as grievous indicates a profound unease with the inevitability of death and the fact that all gains will be left to others. The frustration of working wisely and then having to leave everything to someone who may be foolish reflects feelings of loss of control and injustice. The emphasis on toil and trouble during the day and lack of rest at night expresses a state of constant anxiety and dissatisfaction.
• Pleasure and Satisfaction from God (Verses 24-26): The acceptance that there is nothing better for a person than to eat, drink, and find enjoyment in their toil, and that this comes from God, may reflect a more mature ego state. After acknowledging the vanity of worldly pursuits, finding solace in simple, natural pleasures and attributing their source to a higher power offers a way to cope with existential anxiety. God giving wisdom, knowledge, and joy to those who please Him can be interpreted as the superego’s (conscience) approval and acceptance. Conversely, giving the task of gathering and storing up to the sinner, so that the wealth may be given to those who please God, can symbolize narcissistic punishment and a cycle of dissatisfaction.

Conclusion:

This chapter of Ecclesiastes presents profound existential inquiries by highlighting the transience of pleasure, the ultimate meaninglessness of great achievements, and the universality of death. From a psychoanalytic perspective, the text reflects the individual’s internal conflicts between the id’s impulses, the ego’s struggle with reality, and the superego’s expectations. Ultimately, it suggests that a temporary peace might be found in simple pleasures and an acceptance of a divine order.